Książki o... książkach
Wielu specjalistów od lat przepowiada jej koniec. Uważają, że jest stara, niemodna, za ciężka, ma za mały druk i za jasny papier. Ponadto twierdzą, że jej formuła się wyczerpała i przyszedł czas na coś nowego. W międzyczasie narodziły się nowe formy obcowania ze słowem pisanym: e-booki, audiobooki, synchrobooki (jest to hybryda ebooka i audiobooka, umożliwiająca płynne przechodzenie między czytaniem a słuchaniem). A jednak, mimo wszystkich tych zmian, nowoczesnych technologii i postępu, tradycyjna książka wciąż dobrze się trzyma. Zawsze znajdą się miłośnicy szelestu kartek, ciekawie zaprojektowanej okładki czy pięknego wnętrza. Książki w takiej formie od wieków mają wpływ na życie człowieka, stając się częścią jego egzystencji. Pobudzają wyobraźnię, wzbogacają słownictwo, relaksują i rozwijają horyzonty. Są zawsze wtedy, gdy ich potrzebujemy. Przeszły długą drogę, by przybrać taką formę, jaką znamy obecnie i która jest dla nas oczywista. Jak zaczynały?
Książki są prawie tak stare, jak samo pismo, a ich pojawienie się wyznacza przełom między prehistorią, gdy dzieje ludzkości przekazywano ustnie, a historią, kiedy były zapisywane dla przyszłych pokoleń. Pierwsze z nich zapisywano na różnych materiałach: tabliczkach z gliny, jedwabiu, papirusie, pergaminie i papierze.
Do XV w. większość z nich tworzono w formie zwojów lub kodeksów. Były przepisywane ręcznie, bogato zdobione i ilustrowane, co wymagało ogromnego nakładu pracy i czasu. Z tego względu książki w tamtych czasach były dobrem luksusowym i wytwarzanym w bardzo ograniczonej ilości egzemplarzy. Na ich zamówienie mogli sobie pozwolić tylko najbogatsi ludzie.
Książka nabrała rozpędu dopiero dzięki Johannesowi Gutenbergowi i jego ruchomym czcionkom. Miało to miejsce w Moguncji w Niemczech w 1455 roku. Z czasem druk tą metodą coraz bardziej się upowszechniał, a w XVIII wieku nastąpił gwałtowny rozwój drukarstwa i ogromny wzrost liczby publikacji w Europie – rocznie drukowano blisko 10 milionów książek! Było to nieporównywalnie więcej w stosunku do poprzednich wieków. Książki stały się powszechnie dostępne, a ich cena znacznie zmalała. Pojawiło się zjawisko masowego czytelnictwa. W XX i XXI wieku książki są drukowane w milionowych nakładach, a liczba dostępnych tytułów przyprawia o zawrót głowy.
Dziś chcemy Państwu zaproponować wyjątkowy zbiór książek o... książkach. Rozpatrują one to medium na rozmaite sposoby. Mamy więc lektury dotyczące historii książki: Z dziejów firmy Gebethner i Wolff : 1857-1937 (1938), O Janie Gutenbergu i o tem, jak sie ludzie nauczyli pisać i drukować (1927) oraz Książka w starożytności (1937). Zupełnie inną tematykę podejmują pozycje rozpatrujące książkę pod kątem analitycznym, np.: Księgoznawstwo : przeszłość oraz stan obecny wiedzy o książce i nowe w niej kierunki (1935), Studia metodologiczne nad statystyką literackiej konsumpcji (1936), Czytelnictwo powieści w Polsce w świetle cyfr (1933). Ciekawym ujęciem tematycznym naszej dzisiejszej bohaterki jest relacja książka a człowiek, którą reprezentują tytuły: Wśród zagadnień, książek i ludzi (1922), Co i jak czytać? : wykształcenie samego siebie i czytelnictwo metodyczne (1902), Książka wśród ludzi (1929), Człowiek i książka (1916).
23 kwietnia obchodzimy Światowy Dzień Książki. Jak najlepiej go uczcić? Po prostu, spędzając z nią czas, w taki sposób, jaki lubisz najbardziej. Powyższe tytuły i wiele innych znajdują się w spisie poniżej wraz z linkami odsyłającymi bezpośrednio do katalogu. Zapraszamy do lektury!
- Arct M., Jak powstaje książka? Warszawa 1930. Online: https://tiny.pl/dhjs5
- Bernacki L., Pierwsza książka polska : studyum bibliograficzne, Lwów 1918. Online: https://tiny.pl/dhjvk
- Bystroń J. S., Człowiek i książka, Warszawa 1916. Online: https://tiny.pl/dhjv1
- Chrzanowski I., Wśród zagadnień, książek i ludzi, Lwów 1922. Online: https://tiny.pl/dhjsr
- Chwalewik E., Święto książki polskiej : poradnik bibljograficzny dla organizatorów, Warszawa 1928. Online: https://tiny.pl/dhj6z
- Dębicki Z., Książka i człowiek, Warszawa 1923. Online: https://tiny.pl/dhj8n
- Hałaciński K., Introligatorzy krakowscy obrońcami miasta, Kraków 1930. Online: https://tiny.pl/dhn31
- Kozłowski W. M., Co i jak czytać? : wykształcenie samego siebie i czytelnictwo metodyczne, Warszawa 1902. Online: https://tiny.pl/dhjsh
- Kozłowski W. M., Jak czytać utwory piękna: literatura piękna jako źródło wykształcenia, Warszawa 1909. Online: https://tiny.pl/dhj81
- Króliński K., O książce dziecka, Stanisławów 19?. Online: https://tiny.pl/dh6dx
- Manteuffel-Szoege J., Książka w starożytności, Lwów 1937. Online: https://tiny.pl/dhjkp
- Muszkowski J., Z dziejów firmy Gebethner i Wolff : 1857-1937, Warszawa 1938. Online: https://tiny.pl/dhn3b
- Na cześć Jana Gutenberga : drukarze krakowscy, ? 19?. Online: https://tiny.pl/dhkr3
- Pięć wieków drukarstwa polskiego : wybór książek i innych wytworów drukarskich od wieku XV do XX wystawiony w kamienicy Baryczków w roku 1922, Warszawa 1922. Online: https://tiny.pl/dhkm4
- Pisarze o książce : zdania i uwagi współczesnych pisarzów polskich, Warszawa 1937. Online: https://tiny.pl/dhjvb
- Potocki A., O Janie Gutenbergu i o tem, jak się ludzie nauczyli pisać i drukować, Warszawa 1927. Online: https://tiny.pl/dhnz8
- Prawidła przepisywania książek dla niewidomych, Warszawa 1930. Online: https://tiny.pl/dh6db
- Rabska Z., Magja książki, Warszawa 1936. Online: https://tiny.pl/dhjs8
- Radlińska H., Książka wśród ludzi, Warszawa 1929. Online: https://tiny.pl/dhj89
- Rulikowski M., Księgoznawstwo : przeszłość oraz stan obecny wiedzy o książce i nowe w niej kierunki, Warszawa 1935. Online: https://tiny.pl/dh6r7
- Rygiel S., Czarodziejska moc książki, Wilno 1933. Online: https://tiny.pl/dhj6q
- Sedlaczek F., Sposoby nabywania książek, Lwów 1934. Online: https://tiny.pl/dhj61
- Wajszczukowa B., Wyzwolonej książce polskiej cześć, Lublin 1945. Online: https://tiny.pl/dhj6b
- Winawer B., Literaturę trzeba przewietrzyć, Warszawa 1935. Online: https://tiny.pl/dhjvg
- Ziomek M. J., Czytelnictwo powieści w Polsce w świetle cyfr, Kraków 1933. Online: https://tiny.pl/dhj6k
- Ziomek M. J., Studia metodologiczne nad statystyką literackiej konsumpcji, Kraków 1936. Online: https://tiny.pl/dhj6l
Źródła:
- Historia książek - skąd się wzięły? [online:] https://lubimyczytac.pl/historia-ksiazek-skad-sie-wziely [dostęp: 04.04.2024]
Kwiecień 2024
Monika Kawa
